CrossFire - ورود ATI به جدال Multi GPU

بدون شک در بازار محصولات سخت افزاری و بخصوص قطعه ای کلیدی  مانند کارت گرافیک، عدم "نوآوری" و یا کلمه صحیح تر "هم آوری" در این مورد بخصوص، موجب شکست بی چون و چرا در مقابل رقیبان سرسخت خواهد گردید. اگر امروز از شرکت های قدیمی مانند Trident, SiS, S3 و ... که از آنها خاطرات اجرای بازی های چون Wolfenestein 3D، DOOM، Titus the FOX، LHX و حتی کمی جلوتر از آنها Cyberia ،Thief و Resident Evil 1 را به یاد دارید، دیگر آنچنان خبری نیست، به اهمیت و فشردگی این رقابت پی خواهید برد.

 

 



بدون شک در بازار محصولات سخت افزاری و بخصوص قطعه ای کلیدی  مانند کارت گرافیک، عدم "نوآوری" و یا کلمه صحیح تر "هم آوری" در این مورد بخصوص، موجب شکست بی چون و چرا در مقابل رقیبان سرسخت خواهد گردید. اگر امروز از شرکت های قدیمی مانند Trident, SiS, S3 و ... که از آنها خاطرات اجرای بازی های چون Wolfenestein 3D، DOOM، Titus the FOX، LHX و حتی کمی جلوتر از آنها Cyberia ،Thief و Resident Evil 1 را به یاد دارید، دیگر آنچنان خبری نیست، به اهمیت و فشردگی این رقابت پی خواهید برد.

 

Rage Fury MAXX اولین تجربه Multi GPU شرکت ATI - برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید

تصویر 9 - Rage Fury MAXX اولین تجربه Multi GPU شرکت ATI

 

یک سال پس از عرضه Voodoo 2 توسط 3dfx، در سال 1999 شرکت ATI اولین نمونه از کارت های گرافیکی خود را که مجهز به دو تراشه بودند به صورت آزمایشی و به صورت محدود به بازار عرضه کرد. این کارت که از دو تراشه ATI Rage 128 Pro تشکیل شده بود ATI Rage Maxx نام گرفت. پس از آن نیز شرکت های طرف سومی مانند Evans & Sutherland برپایه تراشه های گرافیکی Radeon اقدام به ساخت سرور های اختصاصی پردازش تصویر نمودند.

 

Quad Radeon 9800 Pro - برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید

تصویر 10 - Quad Radeon 9800 طرحی غیر رسمی از شرکای تجاری ATI

 

در حالی که موارد بالا از نظر بازار و مصرف کنندگان عمده غیر رسمی تعبیر می شود، رقیب دیرین و قدرتمند nVIDIA یعنی ATI نیز از ورود به بازار تراشه های گرافیکی چند گانه یا Multi GPU خود داری نکرده است. CrossFire نام تکنولوژی است که در سال 2005 توسط ATI در سری کارت های Radeon X800 معرفی شد. برتری CrossFire نسبت به SLI عدم نیاز آن به صرفا دو کارت گرافیک با دو تراشه یکسان است، البته در این مورد نیز محدودیت هایی در مورد نوع تراشه هایی که با هم پیکربندی CrossFire را می سازند وجود دارد که در صفحات بعدی مقاله توضیح داده خواهد شد.

 

CrossFire نیز مانند SLI از شیوه های متفاوتی جهت پردازش تصویر در حالت Multi GPU استفاده می کند.

 

Scissors یا قیچی : این شیوه معادل با شیوه SFR در SLI است، البته با این تفاوت که در صورتی که در پیکربندی CrossFire از دو کارت گرافیک با تراشه و مقدار حافظه متفاوتی استفاده شود، مقدار برش بیشتری از صفحه برای پردازش به عهده کارت گرافیک قوی تر و مقدار کمتری از آن به کارت ضعیف تر محول خواهد شد. در این صورت می توان مطمن بود که وجود کارت ضعیف تر موجب کاهش کارایی پیکربندی نشده و از هردو کارت به صورت کامل بهره گیری خواهد شد. میزان برشی از صفحه که در اختیار تراشه های گرافیکی قرار می گیرد توسط تابع" Dynamic Loading Balance" یا "تعادل بار پویا" موجود در جهاز گردان ATI یعنی Catalyst تعیین می گردد که در نهایت موجب پایان پردازش فریم حاضر از تصویر در یک زمان توسط دو کارت گرافیک حاضر در پیکربندی CrossFire خواهد شد.

 

روش Scissors در Crossfire - برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید

تصویر 11 - روش Scissors در Crossfire

 

SuperTiling یا کاشی کاری : تقسیم تصویر به چندین مربع مختلف جهت پردازش آن از گذشته بسیار دور رواج داشته است. این شیوه اولین بار در رایانه های Commodore Amiga و توسط نرم افزار 3D Studio معرفی گردید و امروزه در برنامه های قدرتمند 3D MAX کاربرد فراوانی دارد. ATI نیز با تفکر صحیح این شیوه را در پردازش چندگانه تصویر خود وارد نموده است. در این روش فریم مورد پردازش بسته به وضوح تصویر مورد نظر به مربع هایی در اندازه 32x32 پیکسل تقسیم می گردد، در صورتی که از تراشه های گرافیکی یکسان در CrossFire استفاده شده باشد، هر دو کارت تعداد یکسانی از این مربع ها را پردازش خواهند نمود. در غیر این صورت باز هم تابع DLB تعداد مربع های مورد پردازش را با توجه به قدرت کارت های گرافیک حاضر در پیکربندی CrossFire، بین آنها تقسیم می کند.

 

روش SuperTiling در Crossfire - برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید

تصویر 12 - روش SuperTiling در Crossfire

 

AFR : این حالت نیز کاملا مشابه حالت AFR در SLI است. البته این حالت تنها در صورتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که هر دو کارت گرافیک موجود در پیکربندی CrossFire از نظر نوع و میزان تراشه و حافظه یکسان باشند.

 

روش AFR در Crossfire - برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید

تصویر 13 - روش AFR در Crossfire

 

Super AA : این حالت نیز مشابه SLI AA است که جهت افزایش مقدار فیلتر Anti Aliasing و در نتیجه افزایش کیفیت تصویر به کار می رود.

توضیحات بیشتر

همانند SLI، تکنولوژی CrossFire نیز تنها در نسخه PCI Express کارت های گرافیک قابل پیاده سازی خواهد بود. بنابر این برای اجرای حالت CrossFire نیاز به دو کارت گرافیک پشتیبانی کننده از این تکنولوژی و نیز مادربردی حداقل با دو شکاف توسعه PCI Express x16 نیاز خواهد بود، البته برخلاف SLI و پلاتفرم SkullTrial شرکت CrossFire ،Intel را می توان در تراشه های AMD-ATI و نیز اکثر تراشه های رده متوسط به بالای شرکت Intel اجرا نمود. البته در هنگام فعال بودن CrossFire با توجه به نوع و محدودیت تراشه ها، شکاف های توسعه PCI Express در حالت های x8-x8، x16x16 و یا x16x4 قرار خواهند گرفت. محدودیت تعداد خروجی تصویر در حالت CrossFire نیز مانند SLI وجود دارد و کاربران تنها به یک خروجی تصویر محدود خواهند شد که قابلیت نمایش در دقت تصویر 2560x1600 را اختیار می گذارد.

 

تابحال ATI رسما سه نسل مختلف CrossFire را از نظر نحوه فعال سازی و سازگاری تراشه های گرافیکی معرفی کرده است که در ادامه به بررسی این سه نسل می پردازیم.

 

CrossFire : نخستین نسل از تکنولوژی Multi GPU شرکت ATI در عین نوآوری، دو مشکل عمده را به همراه داشت. نسل اول CrossFire کاربر را اجبار به تهیه یک کارت گرافیک بخصوص، که با کارت های گرافیکی که به طور معمول به فروش می رسیدند تفاوت داشت، می نمود. این کارت گرافیک بخصوص عبارت بود از نسخه "CrossFire Edition" که تفاوت آن با کارت های گرافیک معمولی از وجود یک تراشه با نام "Composting Engine"، یک ورودی/خروجی از نوع  VHDCI یا DMS-59 در کنار یک خروجی DVI و در آخر به طور مشخص از پسوند CrossFire Edition بر روی بسته بندی و بدنه کارت گرافیک قابل تشخیص بود که در حقیقت کارت اصلی با Master تشکیل دهنده پیکربندی CrossFire نامیده می شد. مشکل دوم، نیاز به یک کابل ارتباطی خارجی جهت ایجاد ارتباط بین دو کارت اصلی و فرعی بود که خروجی DVI کارت Slave را به ورودی/خروجی DMS-59 و یا VHDCI متصل می کرد.

 

ورودی/خروجی VHDCI در سمت راست و DMS-59 در سمت چپ - برای دیدن تصویر بزرگتر کلیک کنید

تصویر 14 - ورودی/خروجی VHDCI در سمت راست و DMS-59 در سمت چپ

 

همانطور که در بخش قبلی مقاله اشاره شد، نسل اول CrossFire توانایی فعالیت با دو کارت گرافیک با تراشه ها و میزان حافظه متفاوت را در اختیار می گذارت اما محدودیت هایی طبق جدول زیر را برای انتخاب کارتهای گرافیک تشکیل دهنده پیکربندی CrossFire وجود دارد.

جدول کارت های سازگار با نسل اول CrossFire به همراه نوع کابل ارتباطی آنها

 جدول 3 - جدول کارت های سازگار با نسل اول CrossFire به همراه نوع کابل ارتباطی آنها

   

 

پیکربندی CrossFire در نسل اول به کمک کابل ارتباطی خارجی

تصویر 15 - پیکربندی CrossFire در نسل اول به کمک کابل ارتباطی خارجی


Native CrossFire : نسل دوم تکنولوژی CrossFire با فاصله زمانی نه چندان طولانی با هدف رفع دو مشکل مهم نسل قبلی معرفی شد. این نسل CrossFire محلی یا Native نام گرفت که البته در بین کاربران کماکان نام CrossFire به آن اطلاق می شود. همانطور که از هدف معرفی این نسل پیداست، در Native CrossFire به لطف تعبیه تراشه کنترل ارتباط در GPU اصلی و نیز استفاده از پل ارتباطی، مواردی که از ابتدا در SLI پیش بینی شده بود، ATI مشکل خرید کارت گرافیک CrossFire Edition و اتصال خارجی دو کارت گرافیک را مرتفع ساخت. از دیگر مزایای Native CrossFire افزایش حداکثر دقت تفکیک تصویر از 2560x1600 نقطه به 2560x2048 نقطه نسبت به نسل اول CrossFire و نیز nVIDIA SLI است.

 

پل ارتباط داخلی در Native Crossfire

تصویر 16 -محل قرار گیری پل ارتباطی Native CrossFire در کارت های Radeon

  

جهت پیکربندی CrossFire به دو پل ارتباطی داخلی نیاز خواهد بود. همچنین ATI نیز به مانند nVIDIA، فعال سازی CrossFire در کارت های گرافیک رده متوسط را بدون استفاده از پل ارتباطی داخلی امکان پذیر ساخته است.

 

پل ارتباط داخلی در Native Crossfire

تصویر 17 - پل ارتباطی Native CrossFire که شباهت زیادی با پل ارتباطی SLI دارد

 

در جدول زیر لیست کارت هایی را که سازگار با نسل دوم CrossFire هستند را مشاهده می کنید. در این نسل تنها کارت هایی که از یک سری هستند توانایی ایجاد یک پیکربندی CrossFire را دارند.

 

جدول کارت های سازگار با نسل دوم CrossFire

 جدول 4 - جدول کارت های سازگار با نسل دوم CrossFire

 
ادامه توضیحات - جمع بندی

CrossFireX : نسل سوم CrossFire که بیش از دوماه از معرفی شدن آن نمی گذرد را باید اولین دست آورد مشترک ATI و AMD پس از اغدام این دو شرکت دانست. CrossFireX در حقیقت نوع پیشرفته تر Native CrossFire است که در قالب پلتفرم Spider شرکت AMD به کاربران امکان استفاده تا 4 عدد کارت گرافیک سازگار با CrossFireX را خواهد داد بنابر این نیاز به مادربردی با سه و یا چهار شکاف توسعه PCI Express x16 خواهد بود. در حال حاضر تنها کارت های گرافیک سازگار با CrossFireX مدل های Radeon HD 3850 و Radeon HD 3870 می باشند.

 

CrossFireX

تصویر 18 - چهار کارت ATI Radeon HD 3850 در حالت CrossFireX

  

در جدول ذیل نیز اطلاعاتی در مورد تراشه های پشتیبانی کننده از CrossFire و نحوه فعالیت آنها در حالت های مختلف را مشاهده می کنید. این جدول اطلاعات با در نظر گرفتن فعال بودن CrossFire  تهیه شده است. بنابر این در حالتی که تنها یک کارت گرافیک در سیستم حاضر باشد تمام این تراشه ها در حالت x16 فعال خواهند بود.

  

تراشه های سازگار با CrossFire

 تراشه های سازگار با CrossFire

 

در رابطه با جدول فوق دو نکته مهم را باید در نظر داشت، اینکه مادربرد های سری P965، P945 و P35 توسط شرکت های سازنده در دو مدل CrossFire Ready یعنی وجود دو شکاف توسعه PCI Express x16 و یا تنها با یک شکاف توسعه PCI Express x16 ساخته می شودند. همانطور که در جدول مشاهده می کنید پیکربندی CrossFire در مادربرد های مبتنی بر این سه تراشه در حالت x16-x4 اجرا خواهد شد. نکته دوم این است که وجود شکاف توسعه PCI Express سوم در مادربرد های مبتنی بر X38 و 975X با توجه به نظر سازنده مادبرد در به کارگیری آن خواهد بود. بنابر این تمام مادربرد های مبتنی بر این دو تراشه الزاما دارای سه شکاف توسعه نیستند

بررسی کارایی SLI و CrossFire - سخن آخر


 

پس از توضیحات کامل و شاید خسته کننده ای که در باره دو تکنولوژی SLI و CrossFire داده شد، اینک با برگشتن به عنوان مقاله امروز، یعنی "رفابت در کمیت یا کیفیت" سعی خواهی کرد که با انجام مقایسه ای بین این دو تکنولوژی، میزان افزایش کارایی قدرت گرافیکی سیستم را به کمک آنها بررسی کنیم.

 

جهت انجام این مقایسات، جدیدترین کارت های گرافیک ATI یعنی Radeon HD 3870 و GeForce 8800GT 512 انتخاب شده اند. هدف از این آزمایش بررسی قدرت این دو کارت نیست و صرفا بررسی خواهد گردید که با قرار گرفتن هرکدام از این کارت های گرافیک در حالت CrossFire یا SLI چند درصد به قدرت گرافیکی سیستم یا به عبارت ساده تر نرخ فریم در ثانیه اضافه خواهد شد. البته باید به این نکته اشاره نمود که در حالت Single Card، کارت گرافیک GeForce 8800GT در حدود 10% در اکثر آزمایشات از Radeon HD 3870 قویتر است.

 

در جدول زیر پیکربندی سیستم های مورد استفاده جهت این آزمایش را مشاهده می کنید. در انتخاب این پیکربندی تا حد امکان سعی شده است که صرفا قدرت گرافیکی سیستم مورد بررسی قرار گیرد.

 منبع   http://www.sakhtafzar.com/